Την Τρίτη 8/11 είναι η καταληκτική ημερομηνία, η ώρα της κρίσης έφτασε: οι ψηφοφόροι θα κρίνουν εάν την έως τώρα ισχυρότερη κρατική ΚΑΙ οικονομική δύναμη στον κόσμο, τις Η.Π.Α, θα την κυβερνήσει ένας ακροδεξιός λαϊκιστής ή μια νεοφιλελεύθερη φαν του παγκόσμιου πολέμου. Ωστόσο, η ως τώρα διαδικασία εκλογής υποψήφιων προέδρων και ύστερα η εκστρατεία των επιτυχόντων κάθε άλλο παρά αδιάφορη πέρασε. Η άνοδος του Trump και οι σοβαρές αξιώσεις του για την προεδρία των Η.Π.Α προκάλεσε αναρίθμητες συζητήσεις για τη φύση της εκστρατείας του, το λόγο της ανόδου του, τη φύση των υποστηρικτών του κ.ο.κ.
Ο ακροδεξιός λαϊκισμός θεωρήθηκε από την κατεστημένη πολιτική τάξη ένα κακό παροδικό πολιτικό φαινόμενο που έχει να κάνει με τα δυσεπίλυτα προβλήματα της οικονομίας και όχι βέβαια μια ουσιαστική μεταστροφή της ίδιας της πολιτικής. Άλλωστε, κάθε φορά που ένας πολιτικός ηγέτης αναδεικνυόταν με μη ορθό τρόπο σύμφωνα με τις κατεστημένες πρακτικές, αυτό οφειλόταν στην παροδική συμπάθεια των μαζών προς την λαϊκιστική προσωπικότητα και ρητορεία του. Κάτι παρόμοιο θεωρούσαν (ή και θεωρούν) οι διαφόρων ειδών δεξιοί, φιλελεύθεροι κ.λπ, για παράδειγμα, αναφορικά με την ιστορική άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία το μακρινό ’81 (αριστερός λαϊκισμός). Παρόμοιες κατηγορίες ενδεχομένως να εκτόξευσαν και προς την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ: οι πολίτες, ο λαός, οι μάζες είναι αγανακτισμένες και προσωρινά αντί να επιλέξουν κάποιον λογικάριο του νεοφιλελευθερισμού, απόφοιτου του London school of economics ή του Yale και θαυμαστή της Θάτσερ, ενδίδουν στο δελεαστικό κάλεσμα του αριστερού λαϊκισμού σαν υπνωτισμένες.
Ωστόσο οι αναλύσεις των απολογητών του καπιταλισμού δεν έχουν κάποια σχέση με την πραγματικότητα, ήταν και είναι καθαρή ιδεολογία η οποία εργάζεται για την αναπαραγωγή του κόσμου όπως είναι. Αυτό βέβαια, δεν σημαίνει πως το ΠΑΣΟΚ, ο ΣΥΡΙΖΑ ή ο Trump στις Η.Π.Α δεν έχουν σχέση με το λαίκισμό• κάθε άλλο. Ωστόσο όχι για τους λόγους που η κατεστημένη πολιτική τάξη νομίζει ή προπαγανδίζει.
Η παρακάτω μικρή μπροσούρα είναι μια προσπάθεια ερμηνείας του λαϊκισμού και της ανόδου του στη σύγχρονη συγκυρία. Το πρώτο κείμενο κατά κύριο λόγο διατυπώνει προβληματισμούς και την υποψία μιας μεθόδου διερεύνησης της ανόδου του λαϊκισμού. Το δεύτερο αποτελεί μετάφραση ενός κειμένου ανάλυσης για την άνοδο του Trump, παρουσιάζοντας κριτικά κάποιες αριστερές και φιλελεύθερες απόψεις σχετικά με το ζήτημα. Αντιλαμβανόμενο το ”φαινόμενο Trump” όχι ως μια κακή παρένθεση στην κατά τα άλλα εύρυθμη δημοκρατική λειτουργία των δυτικών κοινωνιών, αλλά εισάγοντας το σε μια ιστορική προοπτική.
Φυσικά, και τα δυο κείμενα μόνο ως εισαγωγικά θα μπορούσαν να θεωρηθούν σχετικά με την κριτική διερεύνηση του λαϊκισμού ως μορφή της πολιτικής. Κάτι που ευελπιστώ να γίνει σε επόμενη ευκαιρία, στο κοντινό μέλλον. Ωστόσο, μια συζήτηση γύρω από εισαγωγικές αναλύσεις είναι απαραίτητη. Αν θέλουμε να μην ξαφνιαζόμαστε για ζητήματα που ενυπάρχουν ως τάσεις στην πολιτική εδώ και δεκαετίες…
εκτυπώστε ή κατεβάστε σε PDF
