Ένα διαχρονικό ντιμπέιτ ταλανίζει (συνήθως με τη μορφή καφενειακής κουβέντας) τους αναρχικούς του ελλαδικού χώρου, από τότε που με θυμάμαι να συμμετέχω πολιτικά στα αναρχικά/αντιεξουσιαστικά δρώμενα: «Εσύ, τι θα έκανες στον εμφύλιο;»…
Οι θεμελιώδεις διαφορές μεταξύ αναρχίας και κομμουνισμού, τα αδιέξοδα νοητικά ταξίδια στο χρόνο, τα γραπτά του Στίνα ή του Βελουχιώτη, η έννοια του λαού, της κομματικής ηγεσίας, ο φασισμός ως κοινός και απεχθής εχθρός είναι λίγα μόνο από τα κλασσικά επιχειρήματα που μπαίνουν στις εκατέρωθεν φαρέτρες όταν ξεκινάει αυτό το ντιμπέιτ. Μετά έρχεται το ιστορικό φαντασιακό, ο ένοπλος αγώνας κατά των κατακτητών, το αντάρτικο, η μάχη της Αθήνας και η κουβέντα απογειώνεται χαμένη σε αντιφάσεις, ημιμάθεια, νοηματικές υπερβάσεις και στρεβλώσεις κάθε είδους. Η καφενειακή αυτή κουβέντα συνήθως τελείωνε μετά από αρκετή μπίρα και ασαφή συμπεράσματα: Ο απλός λαός που αγωνίστηκε, το κόμμα που συνέτριψε τους διαφωνούντες και πούλησε τον αγώνα, ο Στάλιν που τα μοίρασε νωρίς και οι αμερικάνοι που επέβαλλαν με μολύβι και ναπάλμ τη θέλησή τους. Όποιος και όποια είχαν κέφι και για άφτερ, συζητούσαν τη μορφή που θα είχε η Ελλάδα ως λαοκρατική δημοκρατία του ανατολικού μπλοκ.
Κλασσικό γνώρισμα αυτών των κουβεντών ήταν και παραμένει η ημιμάθεια γύρω από την ιστορία του εμφυλίου, την ιστορία του τόπου στον οποίο ζούμε. Η πρωτοκαθεδρία του ΚΚΕ στην παραγωγή λόγου και ιστορίας γύρω από τον ΕΛΑΣ και το ΔΣΕ και η απουσία –συγκριτικά- έργων από μια αναρχική και ελευθεριακή σκοπιά που να ασκούν εμπεριστατωμένη κριτική στην περίοδο ενισχύονται από τα αφαιρετικά σχήματα του τύπου: Όποιος δεν είναι με τον ΔΣΕ είναι με τους φασίστες. Ειδικά σήμερα, με την ανάδυση κομμουνιστικών και φιλοκομμουνιστικών τάσεων εντός και επί τα αυτά του αναρχικού χώρου, είναι κρίσιμη μια ψύχραιμη ιστορική αποτίμηση της περιόδου, ώστε να γίνει σαφές το πού και γιατί σταματά η όποια ταύτιση με το ιστορικό παρελθόν και πού ελλοχεύει ο κίνδυνος συγκεντρωτικών και ανελεύθερων αφηγήσεων και πρακτικών, τύπου ΟΠΛΑ κ.ο.κ., πολλώ δε μάλλον στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα.
Το βιβλίο «Η Μάχη του Δεκέμβρη του 1944 στις περιοχές Πετραλώνων, Θησείου, Κουκακίου» είναι ένα μικρό βήμα προς την κατεύθυνση της ιστορικής καταγραφής των γεγονότων του Δεκέμβρη στις γειτονιές γύρω από το λόφο Φιλοπάππου, ένα ακόμη μικρό βήμα προς τη γνώση. Η βάση του είναι τα οπισθόφυλλα τριών τευχών της εφημερίδας «Αντίπνοια» από τα έτη 2010-2011, στα οποία υπήρχε σε συνέχειες η περιγραφή των Δεκεμβριανών στη συγκεκριμένη περιοχή της Αθήνας. Στην έκδοση του βιβλίου, το υλικό είναι εμπλουτισμένο με τα βιογραφικά στοιχεία τεσσάρων συγγενών του συγγραφέα Δ. Βάσση, που έζησαν και αγωνίστηκαν στη χρονική περίοδο που εξετάζει το βιβλίο. Επίσης, υπάρχει ένα πλούσιο πρωτογενές φωτογραφικό υλικό από τις προσωπικές διαδρομές των τεσσάρων αγωνιστών/ριών. Η ιστορική αξία του κειμένου ενισχύεται από την αναφορά στις πρώτες σφαίρες που έπεσαν κατά του αγγλικού εκστρατευτικού σώματος, στις 3 Δεκέμβρη του 1944, στο αρχηγείο του ΕΛΑΣ Πετραλώνων, στη γωνιά των οδών Δημοφώντος και Υπερίωνος. Η καταγραφή των γεγονότων στην ευρύτερη περιοχή έχει βασιστεί στην κλασσική βιβλιογραφία, αλλά και στην προφορική παράδοση που άφησαν οι άμεσα συμμετέχοντες στη μάχη.
Σε κάθε περίπτωση, η ανάγνωση του βιβλίου ακολουθεί την οπτική του συγγραφέα που θεωρεί πως: «ως αναρχικοί, μπορούμε να ασκήσουμε δριμεία κριτική στις λενινιστικές και σταλινικές αντιλήψεις και πρακτικές της ηγεσίας του κινήματος (η οποία υπήρξε αδιαμφισβήτητα το ΚΚΕ) και οι οποίες συνέβαλαν στην ήττα. Όμως, δεν μπορούμε να μην αναγνωρίσουμε ότι η ιστορία του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ, της μάχης του Δεκέμβρη, του ΔΣΕ αποτελεί κομμάτι της ιστορίας των καταπιεσμένων και των εκμεταλλευόμενων και του αγώνα τους ενάντια στους δυνάστες αυτού του κόσμου, δηλαδή αποτελούν και δικιά μας ιστορία. Δεν μπορούμε παρά να τη μελετήσουμε και να διδαχθούμε από αυτήν μακριά από στείρους μιμητισμούς και αφορισμούς».
Σε αυτό το πλαίσιο γράφτηκε αυτό το βιβλίο, το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «και λοιπά καθάρματα» και διατίθεται σε στέκια και κατάληψεις του αναρχικού και αντιεξουσιαστικού χώρου. Το σύνολο των εσόδων που θα προκύψουν από την ελεύθερη συνεισφορά όσων το αποκτήσουν θα διατεθούν για την κάλυψη αναγκών κρατούμενων συντρόφων. Η πρώτη παρουσίασή του θα γίνει την προσεχή Παρασκευή 14 Οκτώβρη στο κατειλλημένο ΠΙΚΠΑ στα Πετράλωνα (Τιμοδήμου 7), οργανωμένη από την Ανοιχτή Συνέλευση Κατοίκων Πετραλώνων, Θησείου, Κουκακίου με τη συμμετοχή του συγγραφέα.
Εγώ θα πάω για να προσθέσω χρήσιμα επιχειρήματα σε αυτά τα ατελείωτα ντιμπέιτ με φίλους και γνωστούς: «Εσύ τελικά, τι θα έκανες στον εμφύλιο;»…
εκτυπώστε ή κατεβάστε σε PDF
